Aynı ağa fazla cihaz bağlandığında internet hızı düşebilir. Kalabalık ağlarda bağlantınız neden yavaşlar ve hız kaybını önlemek için neler yapabilirsiniz, detayları hemen öğrenin.
Evde internet hızınızın düşük olduğunu düşünüyorsanız, sadece altyapınızı ya da internet paketinizin hızını kontrol etmek yetmez. O an ağınıza bağlı kaç cihaz olduğunu da hesaba katmalısınız. Çünkü internet bağlantınızın sunduğu toplam bant genişliği, ağa bağlı tüm cihazlar arasında paylaştırılır. Bu da doğrudan performansı etkiler.
Çoğu kişi internetin sadece bilgisayar ve telefon tarafından kullanıldığını düşünse de artık bu tablo değişti. Akıllı televizyonlar, güvenlik kameraları, oyun konsolları, akıllı ev sistemleri ve hatta buzdolapları bile internete bağlanabiliyor. Haliyle internet sadece bölünmüyor; bazen hiç tahmin etmediğiniz bir cihaz yüzünden bile yavaşlayabiliyor.
İnternet bağlantınız 100 Mbps olabilir ama bu hız, tüm cihazların aynı anda bu performansa erişeceği anlamına gelmez. Sistem bunu paylaşır. Örneğin:
· Bir cihaz Netflix’te 4K film izliyorsa yaklaşık 15 Mbps tüketir.
· Başka biri aynı anda oyun indiriyorsa, 40–50 Mbps’lik bir bandı kaplayabilir.
· Diğer odada bir çocuk YouTube’dan video izliyor ve 8 Mbps harcıyor olabilir.
Bu sırada siz e-posta atmaya çalıştığınızda bağlantı yavaş gelebilir. Çünkü ağın toplam kapasitesi sınırına ulaşmıştır. Özellikle eş zamanlı olarak çok cihaz internet kullanıyorsa, bu durum gecikmeye (ping yükselmesi), sayfa yüklenme sürelerinin artmasına ve video oynatmaların takılmasına neden olabilir.
Birçok cihaz arka planda da veri tüketir. Bunlara örnek olarak şunlar verilebilir:
· Bilgisayarda otomatik güncellemeler
· Telefonda bulut yedeklemeleri
· Oyun konsollarında otomatik oyun güncellemeleri
· Akıllı kameraların veri aktarımı
· Wi-Fi üzerinden çalışan yazıcılar
Bu tür tüketimler fark edilmeden arka planda interneti yavaşlatabilir. Özellikle geceleri cihazların otomatik olarak veri gönderdiği ya da aldığı dönemlerde fark edilir şekilde yavaşlama yaşanabilir.
Her modem belirli sayıda cihazla sağlıklı çalışmak üzere tasarlanır. Eski modemlerde bu sınır oldukça düşüktür. Örneğin:
· Giriş seviyesi modemler 8–10 cihazdan fazlasını kaldırmakta zorlanır.
· Orta seviye modemler 20–25 cihaza kadar destek sunar.
· Wi-Fi 6 destekli yeni nesil modemler, 50'den fazla cihaza yüksek performansla hizmet verebilir.
Evinizde çok cihaz varsa, sırf bağlantı hızı değil, donanım kalitesi de bu yükü kaldıracak şekilde olmalıdır. Aksi takdirde bağlantı kopmaları, yüksek ping ve düşük sinyal gücü gibi sorunlar kaçınılmaz olur.
Aynı WiFi ağına bağlanan birçok cihaz, özellikle 2.4 GHz frekansında sinyal karmaşasına neden olabilir. Bu nedenle bazı cihazları kabloyla bağlamak daha stabil sonuçlar verir.
Önerilen senaryolar:
· Masaüstü bilgisayarlar mutlaka Ethernet ile bağlanmalı.
· Oyun konsolları (PS5, Xbox) mümkünse kabloyla bağlanmalı.
· Güvenlik kameraları gibi sürekli çalışan cihazlar farklı bir ağa yönlendirilmeli.
Bu sayede WiFi ağı daha az cihazla uğraşır ve performans artar.
İnternet ağınızı maksimum performansta kullanabilmeniz için yapmanız gerekenleri hadi incelemeye başlayalım.
Ağınızın kalbinde yer alan modem/router cihazının yeni nesil olması çok önemlidir. Wi-Fi 6 destekli, yüksek cihaz kapasitesine sahip bir modem tercih etmek, hız kaybını büyük ölçüde engeller.
Çok katlı ya da geniş metrekareli evlerde, sinyalin dağılması zorlaşır. Bu gibi durumlarda mesh Wi-Fi sistemleri ile sinyalin evin her noktasına eşit ve güçlü dağılması sağlanabilir. Mesh sistemleri, özellikle çok cihazlı kullanımlarda sinyal dengesi sağlar.
Modem arayüzünden QoS özelliğini kullanarak hangi cihazın veya servisin öncelikli olacağını belirleyebilirsiniz. Örneğin oyun konsolunu önceliklendirerek lag (gecikme) yaşamadan oyun oynayabilirsiniz.
Modem arayüzüne giriş yaparak ağda bağlı olan cihazları görüntüleyebilir ve tanımadığınız cihazları engelleyebilirsiniz. Bu, hem hızınızı korumanıza hem de güvenliği sağlamanıza yardımcı olur.
2.4 GHz ve 5 GHz olmak üzere iki ayrı frekans bandını kullanan modemler, cihazların yükünü dağıtmak için idealdir. Daha yeni cihazlar 5 GHz bandına, eski veya düşük öncelikli cihazlar 2.4 GHz'e yönlendirilebilir.
Evet. Özellikle sosyal medya uygulamaları arka planda otomatik video oynatma, bildirim çekme ve veri senkronizasyonu yaptığı için fark edilmeden bant genişliği tüketebilir. Çözüm olarak:
· Mobil uygulamalarda otomatik oynatma kapatılabilir.
· Güncellemeler WiFi dışı saatlere alınabilir.
· Uygulama arka plan verisi sınırlandırılabilir.
Çok sayıda cihazın aynı ağa bağlı olması, sadece hız sorunlarına değil, güvenlik açıklarına da yol açabilir. Bu sorunu çözmenin en etkili yollarından biri, ev ağını segmentlere ayırmaktır. Birçok modem ve router artık “misafir ağı” oluşturma özelliğine sahiptir. Misafir ağı sayesinde eve gelen misafirler ana ağa bağlanmadan internet kullanabilir, böylece ağın performansı ve güvenliği korunur.
Bunun yanında akıllı cihazlar için ayrı bir IoT ağı oluşturmak da önemlidir. Bazı gelişmiş modemler IoT cihazlarını ayrı bir sanal ağa yönlendirebilir. Bu yöntemle hem ağ trafiği dengelenir hem de bu cihazlara yönelik olası güvenlik riskleri ana ağdan izole edilir. Sonuç olarak, ağları gruplandırmak hem performans artışı sağlar hem de kontrolü kolaylaştırır.
Kalabalık bir ev ağında bağlantı sorunları yaşandığında, öncelikle hangi cihazın ne kadar internet kullandığını bilmek gerekir. Birçok modem veya yönlendirici, web arayüzü veya mobil uygulama üzerinden bağlı cihazları ve bunların tükettiği veri miktarını gösterebilir. Bu veriler sayesinde internetin ne zaman ve kim tarafından yoğun kullanıldığı tespit edilebilir.
Eğer bir cihaz çok fazla veri tüketiyorsa, zamanlayıcılar kullanılarak bu cihazların kullanım saatleri sınırlandırılabilir ya da öncelik sıralaması yapılabilir (QoS – Quality of Service). Özellikle oyun veya video konferans gibi uygulamalara öncelik tanıyarak daha stabil bir bağlantı elde edebilirsin. Bu sayede, ağdaki tüm kullanıcılar daha adil ve verimli bir internet deneyimi yaşar.
Eğer modeminizin şifresi zayıfsa ya da paylaşılmışsa, komşularınız da farkında olmadan internetinizi kullanabilir. Bu da hız düşüşü yaratabilir. WPA3 gibi güncel şifreleme standartlarını destekleyen modem kullanmak, güçlü bir parola belirlemek ve bağlantı geçmişini kontrol etmek önemlidir.
Ağınızda ne kadar çok cihaz varsa, internet bağlantınız o kadar zorlanır. Ancak doğru altyapı, güçlü modem, cihaz kontrolü ve ağ optimizasyonuyla bu durumun önüne geçmek mümkündür. Özellikle kalabalık hanelerde veya çok cihazlı ofislerde internet performansını korumanın yolu, sadece hızı artırmak değil; ağı akıllıca yönetmekten geçer.